بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا؛ ضرورتی اساسی

بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا یا بیمه ترابری یکی از قدیمی‌ترین بیمه‌ها در زمینه تجارت کالا و امور بازرگانی است. صادارت کالا در دهه‌های اخیر روندی رو به رشد داشته و بارهای صادر شده نیز بیشتر در معرض سرقت، خرابی محصولات، حادثه‌های طبیعی قرار می‌گیرند. به همین علت برای جلوگیری از خسارات وارد شده از بیمه بین المللی حمل و نقل کالا استفاده می‌شود.هر زمان که کالایی در ابعاد جهانی جابه جا می‌شود، باید برای حفظ امنیت و سلامت آن از مواردی همچون بیمه ترابری بین‌المللی کمک گرفت. اقدام نکردن برای بیمه در نهایت باعث ضررهای سنگین می‌شود، بنابراین بهتر است در این زمینه ریسک نکنید و در سطح جهانی از بیمه بین‌الملل برای کاهش ریسک‌های تجاری استفاده کنید. در ادامه این مقاله با شما همراه هستیم تا با بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا یا بیمه ترابری بیشتر آشنا شوید.

بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا چیست؟

بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا یا بیمه ترابری یکی از قدیمی‌ترین بیمه‌ها در زمینه تجارت بین‌الملل است. افراد و شرکت‌ها برای کاهش ریسک‌های تجارت و کاهش زیان وارد شده در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت، از بیمه استفاده می‌کنند. بیمه‌گر از شرکت یا فرد بیمه‌شونده، هزینه‌ای را بابت حق بیمه دریافت کرده و متعهد می‌شود که در صورت خسارت به بار، زیان وارد شده را جبران کند. در قرارداد بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا به دلیل اینکه طرفین قرارداد از یک کشور نیستند و بار از کشورهای زیادی عبور می‌کند، پیچیدگی این نوع قرارداد نسبت به بیمه حمل و نقل داخلی حساسیت‌های بالاتری دارد. بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا در بیشتر کشورهای جهان قوانین یکسانی دارد و در صورتی که بار با خسارتی مواجه شود، به راحتی قابل پیگیری است و می‌توان با کشور مورد نظر ارتباط برقرار کرده و هماهنگی‌های لازم را برای کسب اطلاعات و… انجام داد.

تعاریف و ارکان یک قرارداد بیمه چیست؟

بیمه:

بیمه به قراری گفته می‌شود که یک فرد یا شرکت متعهد می‌شود که با دریافت وجهی، در صورت وقوع حادثه و خسارت دیدن کالا، خسارت وارده را جبران کرده و وجه آن را به طرف دیگر می‌پردازد.

بیمه‌گر:

بیمه‌گر یا متعهد (INSURED) به فرد یا شرکتی اطلاق می‌شود که در قبال دریافت حق بیمه، قراردادی را با طرف مقابل امضا می‌کند و متعهد می‌شود که اگر آسیب و خسارتی متوجه فرد یا شرکت شود، خسارت را طبق شرایط درج شده در قرارداد، جبران کند.

بیمه‌گذار:

بیمه‌گذار شخصی  (BENEFICIAFY) حقیقی یا حقوقی است که با بستن قرار داد با بیمه‌گر، ملزم می‌شود مبلغی با عنوان حق بیمه به بیمه‌گر پرداخت کند و در قبال آن در صورت خسارت دیدن، مبلغ جبران خسارت را دریافت کند.

حق بیمه:

حق بیمه میزان مبلغی است که بیمه‌گذار موظف است طبق زمان‌های مشخص شده در بیمه‌نامه یا بعد از صدور بیمه‌نامه به بیمه‌گر پرداخت کند.

موضوع بیمه:

موضوع بیمه (ASSURED)همان اموال درج شده در جدول مشخصات بیمه‌نامه است.

چه افرادی باید از بیمه ترابری استفاده کنند؟

اگر شما صادرکننده و واردکننده کالا هستید و یا به حمل و نقل کالا در عرصه بین‌المللی مشغول هستید یا به صورت کلی شرکت بازرگانی دارید، باید از این بیمه استفاده کنید و کالاهای خود را تحت پوشش بیمه ترابری قرار دهید.

انواع قراردادهای بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا

خرید و فروش کالا در وسعت مرزهای کشورها همیشه با خطرات و آسیب های احتمالی متفاوتی همراه بوده است، بسیاری از کشورها مسیرهای نا امینی قرار دارند، یا ممکن است شرایط آب و هوایی نامساعدی را در مسیرها داشته باشند و…ب صورت کلی برای جلوگیری از این خطرات و آسیب های احتمالی و چالش های موجود یکی از بهترین گزینه ها بیمه حمل و نقل بین المللی کالاست.

حمل و نقل کالا به سه روش زمینی ،دریایی یا هوایی و برای صادرات و واردات کالا صورت می گیرد و برای هر کدام از این موارد دولت ها برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه و حل مشکلات حمل و نقل یک قرار داد بیمه بین المللی حمل و نقل کالا تنظیم کرده اند که در ادامه با آن ها بیشتر آشنا می شوید.

بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا برای انواع حمل و نقل وجود دارد که به صورت زیر دسته‌بندی می‌شود:

1-بیمه حمل و نقل زمینی

در حمل و نقل زمینی خطرات زیادی همچون تصادف، سرقت، خرابی، تاخیر در تحویل کالا و…. وجود دارد که برای پوشش این آسیب‌ها از بیمه حمل و نقل زمینی استفاده می‌شود.

خسارات ناشی از تغییرات ارزی و اقتصادی و آسیب به کالاهای غیر‌قانونی شامل این بیمه نمی‌شود.

مشکلاتی مانند، عیب ذاتی کالا، موش‌خوردگی،کرم‌زدگی و بسته‌بندی نامناسب و.. شامل بیمه نمی‌شود.

2-بیمه حمل و نقل دریایی

بیمه حمل ونقل دریایی، برای پوشش خطراتی همچون دزدان‌دریایی، آتش‌سوزی در ابتدا ایجاد شد و امروزه برای خطراتی همچون برخورد کشتی‌ها به هم، ریختن کالاها در دریا برای نجات کشتی، طوفان‌های دریایی و … استفاده می‌شود. این بیمه، محموله را از مبدا تا مقصد تحویل پوشش می‌دهد. اعتبار این بیمه‌نامه عموما از زمان تحویل کالا تا ارسال به مقصد تا 60 روز است.

همچنین بیمه‌گر تنها در صورتی جبران خسارت را متقبل می‌شود که خسارت مربوطه تنها به حوادث دریایی مرتبط باشد و تمام محموله در دریا از بین رفته باشد. بنابراین اگر در اثر حادثه‌ای بخش زیادی از محموله از بین برود و مقداری از آن باقی بماند، بیمه‌گر تعهدی برای جبران خسارت کالا ندارد.

بیمه زیان عمومی، نوع دیگری از بیمه حمل و نقل دریایی است که برای شرایطی کاربرد دارد که در زمان حمل، بخشی از بار از بین برود. در این مدل خسارت وارده بین طرفین صاحب منفعت تقسیم می‌شود.

3-بیمه حمل و نقل هوایی

 حمل و نقل هوایی با توجه به سرعت مناسبی که در حمل کالاها دارد، طرفداران بسیاری پیدا کرده است و بخش قابل توجهی از کالاها در حال حاضر به واسطه هواپیما جابه جا می‌شوند. با همه فوایدی که این روش دارد، نمی‌توان از خطرات سقوط هواپیما یا آسیب در حین جابه‌جایی به کالا در شرایط نامساعد هوایی در حین حمل چشم‌پوشی کرد و برای جبران این گونه زیان‌ها از بیمه حمل و نقل هوایی استفاده می‌شود.

و همچنین بسته به نوع مبدا و مقصد نیز 3 نوع بیمه نامه صادر می‌شود:

1-بیمه‌نامه  صادراتی

بیمه‌نامه‌های صادراتی مشابه بیمه وارداتی است و از نظر موارد ذکر شده در بیمه‌نامه و همچنین فرم بیمه‌نامه تفاوتی با هم ندارند. تنها تفاوت در مبدا و مقصد حمل و کالاست. این بیمه‌نامه نیز تمام خطرات و آسیب‌های احتمالی را پوشش می‌دهد و با توجه به اهمیت صادرات در کشور و حمایت از صادر کنندگان و حفظ منافع ملی این بیمه برای تحت پوشش قرار دادن کالاها از ایران به کشور مقصد به صادرکنندگان و شرکت‌های بازرگانی ارائه می‌شود.

2-بیمه نامه وارداتی

باربری وارداتی به حمل کالا از خارج ایران به داخل ایران گفته می‌شود. این نوع از حمل و نقل ریسک2ها و خطرات وابسته به خود را دارد و به همین منظور بسیاری از شرکت‌های بازرگانی یا واردکنندگان کالا برای اطمینان از پوشش‌های بیمه استفاده می‌کنند و با این بیمه، محصولات وارداتی خود را از زمان خرید کالا از مبدا تا انبار کالا در ایران تحت پوشش خود قرار می‌دهد.

بیمه باربری وارداتی، تمام خسارات و خطرات احتمالی را در حین سفر کالا از کشور مقصد به داخل ایران را پوشش می‌دهد وخیال شما را از مشکلات موجود راحت می‌سازد.

همچنین بسیاری از شرکت‌ها برای گشایش اعتبار در بانک از این بیمه نامه استفاده می‌کنند و حفظ آن حفظ منافع تجار و واردکنندگان را در پی دارد. صدور بیمه‌نامه برای باربری وارداتی با شرایط‌های مختلفی مانند A، B، C و TOTAL LOSS می‌باشد.

نرخ حق بیمه برای باربری وارداتی با توجه به شرایط حمل و نقل، نوع وسیله نقلیه، نوع کالا، بسته‌بندی و شرایط آب و هوایی موجود در حین سفر محاسبه می‌شود.

3-بیمه نامه ترانزیت

بیمه‌نامه باربری ترانزیت برای زمانی کاربرد دارد که مبدا و مقصد بار در خارج از مرزهای ایران باشد و ایران تنها در مسیر حمل بار قرار دارد و برای تحت پوشش قرار دادن این بارها از بیمه ترانزیت استفاده می‌شود.

انواع شرایط بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا

1-شرایط خسارت جزئی (free from particular average)

در این نوع شرط بیمه، تنها برای کالاهایی می‌توان ادعای خسارت کرد که کاملا خسارت دیده باشند. مثلا یک بسته، یک کارتون یا یک کالا به صورت کامل از بین رفته و خسارت دیده باشد. بنابراین اگر تنها قسمتی از کالا خسارت دیده باشد، شرکت بیمه خسارت را جبران نمی‌کند و تعهدی بابت جبران آن کالا ندارد. حق بیمه این مدل بیمه نسبت به دو مدل بعدی کمتر است.

2-شرایط خسارت خاص (with particular average)

اگر از این مدل بیمه می‌خواهید استفاده کنید باید بدانید که کالاها اگر خسارت ببینید تنها زمانی می‌توان برای آن‌ها ادعای خسارت کرد که درصد مشخصی از ارزش کالا که در بیمه‌نامه نیز قید شده است، آسیب دیده باشد و یا به عبارت دیگر شما تنها زمانی می‌توانید ادعای خسارت بکنید که میزان خسارت بدون در نظر گرفتن کمیت و کیفیت بسته‌ها به درصد فرانشیز رسیده باشد.

این درصد مشخص از کالا که در بیمه‌نامه نیز قید می‌شود، بسته به نوع کالا و نوع بیمه تغییر می‌کند. به دلیل اینکه مدل WA پوشش بیشتری را ارائه می‌دهد، حق بیمه این مدل از FPA بیشتر است. برای دسته کالاهای معمولی این درصد معادل 3 درصد ارزش کالاست.

3-شرط تمام خطر (against all risks)

در این مدل بیمه، بیمه‌گر تعهدات بیشتری را نسبت به بیمه‌گذار بر عهده دارد و بر خلاف دو مدل قبلی، اگر خسارتی به کالا وارد شود، بدون در نظر گرفتن میزان خسارت و همچنین بدون در نظر گرفتن فرنشایز باید خسارت را جبران کند. با توجه به اینکه تعهدات بیمه‌گر در این پوشش بیمه زیاد است، حق بیمه آن نیز از دو مدل FPA و WA بیشتر است. خطراتی همچون، جنگ، شورش و اعتصابات تحت پوشش این بیمه قرار نمی‌گیرند.

چه مدارکی برای دریافت خسارت از شرکت بیمه نیاز است؟

1-بارنامه اصل

2-اصل فاکتورکالاها

3-صورت عدل‌بندی یا بسته‌بندی کالا

4–گواهی کسر تخلیه از شرکت باربری

5-صورت مجلس سازمان بنادر، کشتی‌رانی و گمرک

6-صورت مجلس کارشناسی شرکت بیمه

7-کپی پروانه سبز گمرکی

8-کپی اعلامیه فروش ارز

بیمه نامه با بارنامه چه تفاوتی دارد؟

بیمه‌نامه و بارنامه دو اصطلاح کاملا متفاوت هستند. بارنامه به سندی گفته می‌شود که در آن مشخصات بار قید شده است و متصدی تحویل بار آن را تایید می‌کند یا به صورت کلی بارنامه رسید دریافت کالا می‌باشد. اما بیمه‌نامه برگه‌ای با مشخصات بیمه بودن بار است و به شرایط و جزئیات بیمه بار اشاره دارد.

سخن پایانی

با توجه به اینکه تجارت در سطح بین‌الملل روز به روز در حال افزایش است و این نوع تجارت در خطرات خاص خود را دارد و هر نوع آسیبی به بار نیز در حین جابه جایی می‌تواند خسارت زیادی به شرکت‌های بازرگانی، صادرکننده یا واردکننده‌ها وارد کند. در نتیجه استفاده از بیمه بین‌المللی حمل و نقل کالا بسیار ضروری است. در نتیجه برای این که تجارتی مطمئن و بدون دغدغه را تجربه کنید بیمه را اولویت قرار دهید.